امکان حمایت دیپلماتیک بریتانیا از نازنین زاغری علیه ایران

✏️ وزیر امور خارجه بریتانیا با صدور بیانیه ای اعلام نموده دولت این کشور از خانم نازنین زاغری راتکلیف که اکنون به اتهام جاسوسی در اختیار مقامات قضایی ایران است، حمایت دیپلماتیک به عمل خواهد آورد.
جمهوری اسلامی ایران این اقدام را غیرقانونی خوانده است.
آیا یک دولت متبوع شخص (در اینجا بریتانیا) میتواند علیه دیگر دولت متبوع وی (ایران) به حمایت دیپلماتیک متوسل شود؟
مطابق ماده 7 طرح مواد راجع به حمایت دیپلماتیک کمیسیون حقوق بین الملل (2006) یک دولت نمی تواند علیه دولت دیگری که فرد، تابعیت آن را نیز دارد به #حمایت_دیپلماتیک متوسل شود، مگر آن که تابعیت دولت مزبور، غالب باشد، هم در زمان ایراد خسارت و هم در زمان طرح رسمی ادعا.»
اکنون که بحث درباره امکان توسل بریتانیا به #حمایت_دیپلماتیک علیه ایران درباره خانم #نازنین_زاغری مطرح است، باید دید کدام تابعیت ایشان غلبه داشته است؟ تابعیت ایرانی یا انگلیسی؟
ممکن است در ماهیت عرفی این استثنا تردید شود اما ارجاع تفسیر کمیسیون حقوق بین الملل به دیوان داوری ایران و آمریکا و پذیرش این مرجع توسط ایران، احتمالا حربه استناد به قاعده "معترض مصرّ" (Persistant Objector) را از ایران سلب خواهد نمود و کشورمان را در چالش قرار خواهد داد. گرچه به طور کلّی این استثنا منجر به توسعه ظرفیت قضایی بین المللی و تقویت حکومت قانون در سطح بین المللی خواهد شد و همگام با رویکرد انسانی شدن #حقوق_بین_الملل است.
نکته دیگر این است که انگلیس برمبنای کدام معاهده فی مابین ممکن است از طریق حمایت دیپلماتیک، علیه ایران اقامه دعوی کند؟ هر دو کشور عضو پروتکل مربوط به حل و فصل اختلافات کنوانسیون 1963 روابط کنسولی (وین) هستند و ممکن است در چارچوب ادعای نقض این کنوانسیون (از جمله ماده 36) دعوایی علیه ایران در #دیوان_بین_المللی_دادگستری مطرح شود. درصورت طرح چنین دعوایی، دیوان درخصوص یکی از چالش برانگیزترین مباحث #حقوق_بین_الملل_خصوصی و مباحث #تابعیت به قضاوت خواهد پرداخت.

خبر (فایننشال تایمز):
https://www.ft.com/content/430af19c-40fd-11e9-9bee-efab61506f44

Draft articles on Diplomatic Protection (2006)
United Nations
International Law Commission

http://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/draft_articles/9_8_2006.pdf

✳️ در ارزیابی های بیشتر مشخص می شود که دولت بریتانیا در متنی که روی سایت این دولت منتشر شده بیان نموده است: اگر فرد دو تابعیتی که که یکی از تابعیت‌های وی بریتانیایی است در کشور دیگری حضور داشته باشد که تابعیت آن کشور را نیز داراست، نمی تواند از کمک دیپلماتیک» بریتانیا بهره مند شود.
متن مزبور از واژگان حقوقی نظیر حمایت دیپلماتیک استفاده نکرده و ممکن است این عبارت، حمل بر آن شود که چنین کمکی در آن کشور میسّر نخواهد بود و یا این که دولت بریتانیا اعتقاد حقوقی به چنین کمکی (اعم از حمایت دیپلماتیک) ندارد.
این بیانیه را میتوان نوعی اقدام یکجانبه تلقی کرد که چه بسا به مثابه اعتراض به روند شکل گیری قاعده عرفی مستثنی شدن تابعیت مؤثر (غالب) از منع حمایت دیپلماتیک یک دولت متبوع در برابر دولت متبوع دیگر محسوب شود. در نتیجه دولت بریتانیا برای طرح دعوا بر این مبنا با چالشهایی جدی مواجه خواهد بود.

https://www.gov.uk/dual-citizenship